Geachte leden van de gemeenteraad,

De programmabegroting 2019 was de eerste begroting van dit college. In dit jaarverslag en in de Jaarrekening 2019 blikken we hierop terug.

Het is een bijzondere tijd. Een rare tijd om terug te blikken. Al onze aandacht gaat uit naar wat het coronavirus met de wereld doet. En dus ook met onze samenleving en economie. Deze crisis verandert ook onze blik op de toekomst. Niemand kan voorspellen hoe die toekomst eruit ziet. We weten niet wat de effecten zullen zijn en wat dit betekent voor ons beleid. We beseffen wel hoe groot impact van deze crisis is op alle inwoners, bedrijven en instellingen. Het is belangrijk om dit document in dat perspectief te lezen.

In ons coalitieakkoord ‘Kansen zien, kansen pakken’ hebben wij beschreven dat wij de gemeentelijke taken ‘gewoon goed’ willen uitvoeren. Dat lijkt voor de hand liggend. Maar dat is het niet in deze veranderende wereld. Dat speelde al ruim voor de coronacrisis. Denk aan de snellere digitalisering en de inwoners die krachtig opkomen voor eigen meningen en belangen. In de regio vervullen wij door onze grootte en aanpak op allerlei terreinen een voortrekkersrol. We hebben een periode van zes jaar stevig bezuinigen achter de rug. Onze taak en omgeving verandert sneller dan ooit.

Dat maakt duidelijk dat de veranderende ‘basis op orde krijgen’ een stevige opgave is. Dit heeft voor ons hoge prioriteit. Met dit jaarverslag kijken we niet alleen terug. Het is ook een bouwsteen in de strategische agenda die we met u willen opstellen: wat zijn de belangrijkste zaken die Oss de komende jaren wil en moet realiseren? Dit thema wordt door de coronacrisis alleen maar belangrijker.

Osse bestuurders en politici hebben gelukkig altijd een flinke ambitie. We hebben grote taken in de openbare ruimte en in het sociale domein. Daarnaast werken we hard aan het stadscentrum, maar ook aan de kernen. We verplaatsen het Golfbad en verduurzamen tegelijk onze gebouwen, om er maar een paar te noemen. Programma’s zijn een goede manier om die ambities en het werk de goede kant op te sturen. Maar de laatste jaren is dat niet meer voldoende. De samenleving verandert sterk. Denk bijvoorbeeld aan de Omgevingswet, de transities in het fysieke en sociale domein en vooral nog veel grotere uitdagingen die ons rond duurzaamheid staan te wachten. Daarnaast verwachten Osse burgers en ondernemers ook andere dingen van hun overheid. Ze varen meer hun eigen koers en vragen de overheid om daar ruimte voor te bieden. En tegelijk verwachten ze dat een overheid snel en goed reageert op vragen uit de samenleving. Je kunt als gemeente niet alles willen zijn, ook omdat het geld en de mensen daarvoor ontbreken. We moeten dus om keuzes maken. Overigens is Oss niet de enige. Dit speelt in heel veel middelgrote gemeenten – en in allerlei vormen geldt dit voor elke overheid.

We willen als overheid zelf onze aandacht geven aan onze kerntaken en tegelijk de samenleving de ruimte te geven om eigen dingen te doen. Daarom laten we graag meer dingen aan de burgers, ondernemers en organisaties over. Niet meer alles tot achter de komma bepalen, in het besef dat we het zelf misschien anders hadden gewild. We zien de laatste jaren ook nieuwe knelpunten en uitdagingen. We willen de overheid niet groter laten zijn dan nodig is. En dus moeten we keuzes maken. Dat is een pittig proces, dat je alleen met de samenleving en dus de gemeenteraad kunt doormaken.

Dat anders werken, dat dingen loslaten, dat betekent ook dat we beter moeten monitoren wat de samenleving echt nodig heeft. En wat zijn de gevolgen van het beleid en van ons werk? We kunnen in dialoog met de samenleving tijdig bijsturen en goed verantwoorden wat we doen. We zoeken daarvoor nieuwe manieren van werken en andere vormen van samenwerking. En als je snel wilt handelen, heb je een heldere richtlijn nodig. We maken samen een prioriteitenlijst en dat helpt. Dit jaarverslag helpt om de goede prioriteiten te stellen. Lees dit jaarverslag dus vooral met in het achterhoofd: doen we de goede dingen? Stoppen we onze energie in de belangrijkste onderwerpen? Wat kan minder en wat moet beter? Als u als gemeenteraad daarin de koers aangeeft, kunnen we samen een strategische agenda opstellen. Deze biedt bestuur en organisatie houvast bij de dagelijkse keuzes. En deze biedt de raad een goed middel om de koers te helpen bewaken en zo nodig bijsturen.

We hebben het jaar 2019 financieel positief afgesloten. We hielden afgerond € 3,2 miljoen over. Dit komt voor een deel omdat we geld over hebben gehouden op de taken rond onze zogenoemde ‘centrumregeling’ voor beschermd wonen. Daar hielden we € 1,1 miljoen over. We stellen voor om dit geld te reserveren voor dit onderwerp. Daarnaast willen we het geld onder meer inzetten voor klimaatmaatregelen, energietransitie, Schadewijk, locatieonderzoek Golfbad en weerbaar bestuur. Van het restant willen we € 0,8 miljoen inzetten voor acute knelpunten in de organisatie en storten we € 0,5 miljoen in de algemene reserve.

De financiële positie van onze gemeente is op dit moment nog goed te noemen. We zien wel dat de risico's in de uitvoering van jeugdzorg en Wmo sterk toenemen. We zien ook dat we meer ambitie krijgen dan middelen. We hebben meer prioriteiten dan mensen en geld. Hier ligt een belangrijke uitdaging voor Oss.  

Het grondbedrijf staat er goed voor. Maar het is wel spannend is wat de economische effecten van corona over enkele jaren zijn. De reserve van het grondbedrijf stijgt de komende jaren waarschijnlijk nog flink. Van 2021 tot en met 2023 zal dat ongeveer € 21 miljoen zijn. We gaan dit geld gebruiken om te investeren in onze ambities. We willen dit niet zo maar investeren, maar juist heel gericht gekoppeld aan onze strategische agenda op langere termijn. Dat gaan we samen met u doen, vanuit een strategische agenda. In de kadernota gaan we hierover graag met de gemeenteraad in gesprek.

Burgemeester en wethouders van Oss.

De secretaris,            De burgemeester,
drs. H. Mensink         drs. W.J.L. Buijs-Glaudemans